Πολλοί ασθενείς οι οποίοι θα κάνουν θεραπεία για τη διαταραχή πανικού και θα αποκομίσουν όφελος από τη θεραπεία...
Πολλοί ασθενείς οι οποίοι θα κάνουν θεραπεία για τη διαταραχή πανικού και θα αποκομίσουν όφελος από τη θεραπεία που θα κάνουν θα υποτροπιάσουν μετά το τέλος της. Τότε θα αναζητήσουν νέα βοήθεια, συνήθως αλλά ζοντας θεραπευτή ή δοκιμάζοντας άλλο θεραπευτικό σχήμα. Αν η νέα προσπάθεια φέρει αποτέλεσμα και αν το αποτέλεσμα διατηρηθεί, τότε θα αποφύγουν τη χρόνια διαταραχή πανικού. Συνήθως όμως, η υποτροπή ενεργοποιεί την έναρξη μιας σειράς αλλαγών είτε θεραπευτών είτε θεραπειών των οποίων ο κοινός παρονομαστής είναι ότι ο ασθενής παραμένει άρρωστος, παρά τις προσπάθειές του να γίνει καλά.
Η αδυναμία να επιτευχθεί και κυρίως να διατηρηθεί η ψυχολογική υγεία αποτελεί τη βάση για τη χρονιότητα του προβλήματος. Ο ασθενής, ζώντας μέσα και έξω από τις κρίσεις πανικού ή τις περιοδικές αγοραφοβικές τους προεκτάσεις, θυμάται τότε δύο ξεχωριστές περιόδους στη ζωή του: τη ζωή του πριν την πρώτη κρίση, όταν ένιωθε άφοβος και φυσιολογικός και τη ζωή του μετά την πρώτη κρίση, όταν πια γνώρισε τον παράλογο φόβο του πανικού και δεν τον ξέχασε ποτέ πια, μολονότι είναι αλήθεια ότι δεν είχε πάντα συμπτώματα. Συνεχίζει, παρά την απελπισία του, την προσπάθεια να βρει τον καλό θεραπευτή ή την κατάλληλη θεραπεία για μια αρρώστια που έγιν ε το κεντρικό θέμα στη ζωή του. Συνεχίζει επίσης να μην μπορεί να καταλάβει γιατί δεν έγινε καλά ακόμα.
Η χρόνια διαταραχή πανικού δεν είναι διαφορετική από την διαταραχή πανικού με περιορισμένη διάρκεια, σε ότι αφορά την φανερή συμπτωματολογία. Εκείνο που είναι καθοριστικά διαφορετικό είναι ένα στοιχείο πολύ γνωστό στην έρευνα της διαταραχής πανικού: η συνοσηρότητα. Ο χρόνιος ασθενής αδυνατεί να γίνει καλά οριστικά γιατί δεν έχει αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα τον παράγοντα εκε ίνο που τρέφει σιωπηλά τη συνεχή ενεργοποίηση της διαταραχή του πανικού. Η εικόνα 1 αποτυπώνει αυτή την πραγματικότητα σχηματικά.
Εικόνα 1. Ο τόπος της συνοσηρότητας βρίσκεται μέσα στη φανερή συμπτωματολογία της διαταραχής πανικού
Η λέξη συνοσηρότητα περιγράφει το σύνολο των προβληματικών λειτουργιών της ψυχικής ζωής που δεν αποτελούν χαρακτηριστικά μιας μόνο κλινικής διάγνωσης. Αυτές οι επιπρόσθετες της μιας διάγνωσης προβληματικές λειτουργίες συχνά αγγίζουν το όριο τέτοιου μεγέθους, διάρκειας και οδύνης στην κλινική εικόνα ενός ανθρώπου που δικαιολογούν και επιβάλλουν την προσθήκη και δεύτερης ή και τρίτης διάγνωσης. Αλλά ανεξάρτητα από το αν το δυναμικό της συνοσηρότητας προσκαλεί την τυπική απόδοση επιπρόσθετης κλινικής οντότητας στον ασθενή, η μερική έστω παρουσία των συνοσηρών στοιχείων εμποδίζει με επιμονή την πλήρη ίαση από τον πανικό και εξηγεί με ακρίβεια το φαινόμενο της υποτροπίασης. Ο τρόπος με τον οποίο απέτυχαν οι παλαιότερες προσπάθειες αντιμετώπισης της διαταραχής πανικού και η χρονιότητα του προβλήματος οφείλονται στην ενεργό δράση των συνοσηρών ψυχολογικών δυσκολιών. Οι επιπρόσθετες ψυχικές δυσκολίες διατηρήθηκαν σε όλες τις προσπάθειες θεραπείας ανεπηρέαστες από τη θεραπευτική πράξη και ενεργοποιούν περιοδικά και με σταθερή επαναληψημότητα τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού. Η εικόνα 2 παρουσιάζει αυτή τη σύνθετη πραγματικότητα.
Εικόνα 2. Τα βέλη απεικονίζουν τις μη ολοκληρωμένες προσπάθειες θεραπείας της διαταραχής πανικού. Η θεραπεία είτε δεν αποπειράθηκε να πλησιάσει στο χώρο της ψυχικής ζωής όπου εδράζονται οι συνοσηρές ψυχολογικές λειτουργίες (πορτοκαλί βέλος) είτε ασθενής δεν επέτρεψε τη συνέχιση της θεραπείας, όταν αυτή προσπάθησε να επηρεάσει τον ασυνείδητο πυρήνα του προβλήματος (πράσινο και μπλε βέλος).
Η αντιμετώπιση της συνοσηρότητας στη θεραπεία της διαταραχής πανικού συνιστά καθοριστικό παράγοντα της απόκτησης και της διατήρησης της ψυχικής υγείας. Προοδευτικά η έρευνα στη διαταραχή πανικού μετατοπίζεται από τον τρόπο μείωσης των συμπτωμάτων στη διατήρηση του θεραπευτικού οφέλους μέσω της ταυτόχρονης μείωσης ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ των συνοσηρών ψυχικών λειτουργιών. Το φαινόμενο της σύνθετης κλινικής πραγματικότητας επιβάλλει την καλή ενημέρωση του ασθενούς για το πώς θα παραμείνει καλά, μετά τη μείωση των συμπτωμάτων.
