Υπάρχουν περισσότερες από μια επιστημονικές προσεγγίσεις στην αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού. Ο ασθενής και οι περί αυτόν έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τη θεραπεία που θεωρούν πιο ικανοποιητική, ανάμεσα σε ένα σύνολο θεραπειών τις οποίες θεωρούν λιγότερο ικανοποιητικές.
Οι επιστημονικές θεραπείες διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις θεραπείες οι οποίες επικεντρώνονται στα συμπτώματα της διαταραχής και τις θεραπείες οι οποίες εστιάζουν στα αίτια της διαταραχής.
Υπάρχουν και άλλες απόψεις που δεν προσυπογράφουν στα αυστηρά κριτήρια της επιστημονικής έρευνας για την αξιολόγησή τους. Αυτές περιγράφονται συχνά ως εναλλακτικές και δεν θα μας απασχολήσουν εδώ. Εκείνες που μας ενδιαφέρουν είναι οι επιστημονικές θεραπείες.
Το είδος της επιστημονικής βοήθειας που θα επιλέξει ο ασθενής εξαρτάται από την αντίληψή του για το νόημα της ψυχικής υγείας. Οι ασθενείς και γενικότερα οι άνθρωποι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν, όπως και οι θεραπείες, σε δύο μεγάλες ομάδες: σε εκείνους που αντιλαμβάνονται την ψυχολογική θεραπεία σαν ανακουφιστική βοήθεια για τα συμπτώματα, την ώρα της μεγάλης ανάγκης και σε εκείνους που αντιλαμβάνονται τη βοήθεια σαν τον τρόπο για την κατάκτηση και τη διατήρηση της ψυχικής υγείας και μετά το πέρας της επώδυνης περιόδου των συμπτωμάτων. Ωστόσο, αυτές τις αντιλήψεις σπανιότατα τις έχει ο ασθενής στο μυαλό του με καθαρότητα. Αυτό που πιστεύει είναι ότι όλα πήγαιναν καλά μέχρι τη στιγμή που ξαφνικά και χωρίς λόγο έπαθε την πρώτη κρίση. Σκέφτεται λοιπόν ότι, όταν υποχωρήσουν με τη θεραπεία τα συμπτώματα, θα είναι όλα όπως πριν. Δεν συμβαίνει όμως έτσι.
Όπως στις παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος η χοληστερίνη εργάζεται σιωπηλά και χωρίς φανερά συμπτώματα μέχρι να φράξει το δίαυλο των αρτηριών και να προκαλέσει το έμφραγμα (σύμπτωμα), έτσι και η διαταραχή του πανικού για να αναπτυχθεί χρειάζεται τουλάχιστον δεκαετή προδρομική περίοδο. Κατά τη διάρκεια των δέκα αυτών ετών, το αίτιο της ανάπτυξης της διαταραχής είναι ενεργό και εργάζεται σιωπηλά στην εσωτερική ζωή του ασθενούς. Δεν υπάρχει ούτε ένας ασθενής που να ανέπτυξε ξαφνικά την επώδυνη αυτή ψυχική ασθένεια. Αν η πρώτη κρίση πανικού βιώνεται σαν κεραυνός εν αιθρία και στέλνει επειγόντως τον ανυποψίαστο ασθενή στο νοσοκομείο με αίσθημα τρόμου για τη ζωή του, ο λόγος είναι η πλήρης απουσία πρωτογενούς πρόληψης των ψυχικών παθήσεων στην κοινωνία της εποχής μας, παρά η απουσία μακροχρόνιου αιτίου στην εσωτερική ζωή του ασθενούς. Η ανάπτυξη της ψυχοπαθολογίας απαιτεί χρόνο και συγκεκριμένους παράγοντες επικινδυνότητας.
Η αποκατάσταση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου, όταν η διάγνωση της διαταραχής πανικού επιβάλλεται από την κλινική του εικόνα, δύναται να περιοριστεί στην απομάκρυνση των συμπτωμάτων. Δύναται επίσης να επεκταθεί και στην αδρανοποίηση των αιτίων της διαταραχής. Οι πρώτες θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι επισφαλείς. Προσφέρουν οπωσδήποτε την ανακούφιση από τα συμπτώματα κατά την τρέχουσα περίοδο της έξαρσης τους. Ωστόσο, διευκολύνουν και την εισαγωγή του στοιχείου της χρονιότητα του προβλήματος. Είναι φανερό γιατί: επιτρέπουν στο αίτιο να παραμείνει ενεργό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η διαταραχή πανικού περιγράφεται στη βιβλιογραφία σαν χρόνια υποτροπιάζουσα νόσος.
Οι δεύτερες προσεγγίσεις είναι πιο ενθουσιώδεις για την ψυχική υγεία και πιο απαιτητικές, γιατί θέλουν να σεβαστούν κάτι μεγαλύτερο στην πραγματικότητα της εσωτερικής ζωής του αρρώστου και τολμούν να συντονιστούν προς αυτό. Ωστόσο, προσκόπτουν στην απουσία ουσιαστικής κατανόησης του ασθενούς για τα θέματα της ψυχικής ζωής. Αποδεικνύονται δυσεφάρμοστες στις περισσότερες περιπτώσεις της κλινικής πρακτικής, εξαιτίας της φτωχής εικόνας του ασθενούς και του οικογενειακού του περιβάλλοντος για το τί συνιστά και το πώς αποκτάται το αγαθό της ψυχικής υγείας.
Συνοψίζοντας, ο τρόπος με τον οποίο κατανοεί την ψυχική υγεία ο άρρωστος και αυτοί που επηρεάζουν τον άρρωστο στις αποφάσεις του δεν θα καθορίσει αποφασιστικότατα μόνο τη μείωση των συμπτωμάτων. Θα καθορίσει θεμελιωδώς την ποιότητα της ζωής της οικογένειας για την παρούσα γενεά και για τις επόμενες γενεές. Ο αγχογενής τρόπος αντίληψης της ζωής και πρωταρχικά των ανθρώπινων σχέσεων στη ζωή διδάσκεται από τους γονείς στα παιδιά με τρόπους ισχυρούς σε διάρκεια και ανεπαίσθητους κατά τη στιγμή της διδαχής τους. Για αυτό και η έρευνα στις διαταραχές του άγχους πιστοποιεί με επιμονή ότι ο ασθενής με διαταραχή του πανικού μεγάλωσε σε οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο η ψυχοπαθολογία είχε χρόνιες ρίζες. Η αρμοδιότητα του ειδικού πρέπει να συμπεριλαμβάνει το σημαντικό κομμάτι της ενημέρωσης για αυτές τις πραγματικότητες. Ο σκοπός της ενημέρωσης για την πιθανή επικινδυνότητα μιας χρονίως τραυματισμένης ψυχικά ζωής δεν θα μπορούσε να είναι ευγενέστερος: να προσφερθεί στον ασθενή που πραγματικά αναζητά την καλή βοήθεια η ευκαιρία να εντοπίσει το πληρέστερο νόημα που θα μπορούσε να έχει η θεραπεία του για τη δυσκολία που αντιμετωπίζει.
